علت افزايش پرولاكتين چيست؟

علت افزايش پرولاكتين چيست؟

پرولاكتين هورموني است كه از غده هيپوفيز در مغز ترشح مي شود و وظيفه اصلي آن توليد شير مادر پس از زايمان است.

از ديگر وظايف پرولاكتين مي توان به افزايش توليد ايمونوگلوبين ها و تسهيل در بلوغ T-cell از طريق بيان گيرنده

IL-2 اشاره كرد.

ترشح پرولاكتين تحت تاثير تركيبي در مغز به نام دوپامين كنترل مي شود.

ميزان نرمال پرولاكتين خون مقادير كمتر از 25ng/mL در زنان و 17ng/mL در مردان است.

افزايش مقادير پرولاكتين در طي حاملگي و بارداري امري طبيعي است.

Hyperprolactinemia مشكل متداول غدد درون ريز

افزايش سطح پرولاكتين وابسته به مشكلات غدد درون ريز (اندوكراين) است

كه تقريبا 90 زن و 30 مرد در هر 100,000نفر را تحت تاثير قرار مي دهد.

زنان در سنين 35-25سال  با بيشترين احتمال افزايش پرولاكتين رو به رو هستند.

افزايش پرولاكتين مي تواند نشانه اي از تومور هيپوفيز كه آن را Prolactinoma مي نامند باشد.

بيماراني با تومورهايي با اندازه بزرگ كه بافت هاي اطراف را فشرده مي كند ممكن است سردرد،

تغييرات ديد و كاهش هورمون هاي هيپوفيزي را در تجربه كنند.

كاهش هورمون هاي هيپوفيزي ممكن است منجر به كاهش كورتيزول و كاهش توليد هورمون هاي تيروئيد شود

كه به درمان هاي هورموني نياز دارد.

پرولاكتين بالا مي تواند در عملكرد طبيعي تخمدان در زنان و بيضه در مردان تداخل ايجاد كند.

اين حالت كه هايپوگناديسم ناميده مي شود مي تواند باعث ناباروري،

كمبود انرژي، تغييرات خلق و خو، گرگرفتگي، اختلال عملكرد جنسي،

كاهش تراكم استخوان و افزايش احتمال شكستگي استخوان شود.

از آنجا كه افزايش پرولاكتين موجب كاهش هورمون هاي جنسي مي شود

در چنين شرايطي كاهش استروژن در زنان و تستسترون در مردان مورد انتظار است.

تظاهرات باليني كمبود استرژون در سن باروري شامل قطع و يا نامنظم شدن قاعدگي،

ايجاد آكنه، افزايش ريزش مو و خشكي واژن است.

كمبود تستسترون در مردان با علائم اختلال در عملكرد جنسي، كاهش توده بدني و ريزش مو بروز مي يابد.

افزايش ميزان پرولاكتين بر بافت سينه نيز تاثير گذار است به نحوي كه موجب ايجاد ترشحات شيري

رنگ در زنان(گالاكتوره) و افزايش اندازه سينه در مردان (ژينكوماستي) مي شود.

علت افزايش پرولاكتين (Hyperprolactinemia) چيست؟

تومورهاي  ترشح كننده پرولاكتين، متداولترين نوع آدنوم هيپوفيز است كه اغلب خوش خيم و غير سرطاني هستند.

كمتر از 5% از بيماران داراي سابقه خانوادگي آدنوم هيپوفيز و ديگر تومورهاي اندوكراين هستند .

تومورهاي ديگر در ناحيه هيپوفيز مي توانند منجر به افزايش سطح پرولاكتين شود.

(تومورهايي مانند آدنوما هيپوفيز غير ترشح كننده، آدنوما ترشح كننده هورمون رشد، craniopharyngioma و كيست Rathke’s cleft است)

علي رغم آنكه اين تومورها ترشح كننده پرولاكتين نيستند،

اما موجب افزايش سطح پرولاكتين مي شوند كه دليل اصلي آن فشرده كردن ساقه هيپوفيز است،

جايي كه هيپوفير به هيپوتالاموس متصل مي شود.

ايجاد تداخل دركنترل پرولاكتين منتج به آزاد سازي بيش از حد پرولاكتين از بافت نرمال هيپوفيز مي شود.

تعيين علت افزايش پرولاكتين بسيار مهم است چراكه نوع درمان در تومورهاي مختلف متفاوت است..

برخي داروها مي توانند با ايجاد تداخل در عملكرد دوپامين موجب افزايش سطح پرولاكتين شوند.

برخي داروهاي تجويز شده براي شرايط روان پزشكي مانند:

phenothiazines, butyrophenones, risperidone مي توانند به طور قابل ملاحظه اي باعث

افزايش سطح پرولاكتين شوند. ازدياد پرولاكتين مي تواند همچنين به دليل مسكن هاي مخدر،

استروژن هاي خوراكي، متوكلوپراميد و داروهاي تنظيم فشار خون نظير verapamil ايجاد شود.

كم كاري تيروئيد و نارسايي كليوي نيز مي توانند باعث افزايش سطح پرولاكتين شوند.

ترشح پرولاكتين به وسيله فاكتور مهاري پرولاكتين كه از هيپوتالاموس ترشح مي شود كنترل مي گردد

فاكتورهاي ديگري مانند Thyrotropin-releasing hormone (TRH) و Vasoactive inhibitory polypeptide (VIP) 

موجب افزايش ترشح پرولاكتين مي شوند.

در حقيقت TRH علاوه بر افزايش سطح TSH موجب افزايش سطح پرولاكتين نيز مي شود.

در بيماراني با هيپوتيروئيديسم اوليه افزايش سطح TRH مي تواند منجر

به افزايش سطح پرولاكتين شود كه در اين بيماران ممكن است گالاكتوره نيز مشاهده شود.

افزايش سطح سرمي پرولاكتين در 30% از افرادي كه مبتلا به هيپوتيروئيديسم اوليه هستند گزارش شده است.

دوپامين نقش غالب در تنظيم ترشح پرولاكتين دارد.

به نحوي كه از طريق تاثير مستقيم بر روي لاكتوتروف هيپوفيز قدامي مانع از ترشح بيش از حد پرولاكتين مي شود.

دوپامين به گيرنده هاي D2 در سطح لاكتوتروف متصل مي شود كه موجب كاهش cAMP داخل سلولي شده

و در نهايت به كاهش ترشح پرولاكتين مي انجامد.

هر عاملي كه مانع از تحويل دوپامين به هيپوفيز قدامي شود و

يا در انتقال سيگنال ارسال دوپامين اختلال ايجاد كند مي تواند منجر به هايپر پرولاكتينمي شود.

كاهش سطح دوپامين مي تواند تحت تاثير شرايطي نظير پاركينسون و افسردگي روي دهد.

همچنين سوء مصرف مواد مخدر مي تواند بر سطح دوپامين تاثير گذار باشد به نحوي كه

طبق تحقيقات انجام شده استفاده از مواد مخدر باعث كاهش گيرنده D2 دوپامين و آزاد سازي دوپامين مي شود.

يكي ديگر از دلايل هايپرپرولاكتينمي، macroprolactinemia  (ماكروپرولاكتينمي) است.

مقدار عمده پرولاكتين در خون به صورت مونومر است (تقريبا 85% )  با اين حال اشكال دايمري و پلي مري نيز مي تواند

وجود داشته باشند.

ماكروپرولاكتينمي افزايش پرولاكتين سرم،

بدون وجود علائم معمول در افزايش پرولاكتين است.

در اين شرايط مولكول هاي پرولاكتين سرم مي توانند پليمريزه شده و متعاقبا به IgG متصل شوند

اين فرم از پرولاكتين نمي تواند به گيرنده هاي پرولاكتين متصل شود و

در نتيجه پاسخي دريافت نمي شود.

در بيماران واجد هايپر پرولاكتينمي بدون علامت،

ممكن است اين شرايط مشاهده شود.

شيوع ماكروپرولاكتينمي در 25-10% از بيماران هايپرپرولاكتينمي و 3.7% در جمعيت كل است

اصطلاح هايپر پرولاكتينمي ايديوپاتيك زماني به كار مي رود كه نمي توان دليل افزايش پرولاكتين را مشخص كرد.

سطح پرولاكتين معمولا به ميزان كمي افزايش پيدا مي كند و ممكن است خود به خود پس از چند ماه به ميزان نرمال باز گردد.

معمولا درمان با داروهايي كه به نام آناگونيست هاي دوپامين شناخته مي شود انجام مي گردد.

در موارد وجود تومور هيپوفيز ممكن است پزشك جهت درمان از جراحي استفاده كند.

هايپرپرولاكتينمي ناشي از كم كاري تيروئيد نيز با تجويز داروهاي تيروئيد قابل درمان است.