سيستم ايمني بدن و انواع اختلالات آن

در اين بخش از ازمايشگاه صبا قصد داريم تا سيستم ايمني بدن و انواع اختلالات آن صحبت كنيم .

سيستم ايمني بدن شامل اندام‌هاي زير است:

    طحال

    لوزه‌ها

    مغز استخوان

    غدد لنفاوي

اين اندام‌ها وظيفه توليد و آزاد كردن لنفوسيت‌ها در بدن را بر عهده دارند.

اين‌ها سلول‌هاي گلبول‌هاي سفيد هستند كه به سلول‌هاي گروه B و گروه T طبقه بندي شده‌اند.

اين سلول‌ها با مهاجمان به بدن كه به آن آنتي‌ژن مي‌گويند مي‌جنگند.

سلول‌هاي B آنتي‌بادي‌هايي را آزاد مي‌كنند كه مختص بيماري‌هاي بدن كودكان است.

سلول‌هاي T سلول‌هاي خارجي يا غيرطبيعي را از بين مي‌برد.

مثال‌هايي از آنتي‌ژن‌هايي كه سلول‌هاي B و T ممكن است با آن‌ها مقابله كنند عبارتند از:

    باكتري‌ها

    ويروس‌ها

    سلول‌هاي سرطاني

    انگل‌ها

اختلالات سيستم ايمني باعث تحليل قدرت بدن جهت مقابله با

اين آنتي‌ژن‌ها مي‌شود. اختلالات سيستم ايمني به چهار گروه عمده تقسيم‌بندي مي‌شوند.

    اختلالات كمبود ايمني (اوليه يا اكتسابي)

    اختلالات خود ايمني (در اين حالت سيستم ايمني بدن بافتهاي خود را به عنوان عامل خارجي قلمداد كرده و به آن حمله مي‌كند.)

    اختلالات آلرژيك (در اين حالت عكس‌العمل سيستم ايمني بدن در مقابله با آنتي‌ژن‌ها بيشتر از حد لازم است.)

    سرطان‌هاي سيستم ايمني

دلايل

اشخاصي كه در خانواده خود سابقه ابتلا به بيماري‌هاي سيستم ايمني مادرزادي (اوليه) را دارند

بيشتر از ساير افراد در معرض ابتلا به نوع مادرزادي اختلالات سيستم ايمني هستند.

اشخاصي كه سيستم ايمني ضعيفي دارند مي‌توانند به اختلالات سيستم ايمني ثانويه مبتلا گردند.

به عنوان مثال اشخاصي كه در معرض مايعات بدن آلوده به ويروس HIV (ايدز) قرار گرفته‌اند يا كساني كه طحالشان را

از بدن خارج كرده‌اند در معرض ابتلا به مشكلات سيستم ايمني هستند.

در بعضي شرايط مانند سيروز كبدي، كم‌خوني سلول داسي شكل يا مشكلات طحال،

لازم است طحال از بدن بيمار خارج شود. پروتئين‌ها براي سيستم ايمني بدن بسيار مهم و حياتي هستند.

كمبود پروتئين در رژيم غذايي كودكان مي‌تواند منجر به ضعيف شدن سيستم ايمني آن‌ها گردد.

جالب است بدانيد هنگامي‌كه كودكان در خواب هستند بدن آن‌ها به توليد پروتئين اقدام مي‌كند و

به مبارزه با امراض و عفونت‌ها كمك مي‌كند.

سرطان‌ها و داروهاي شيميايي نيز مي‌تواند باعث ضعيف شدن سيستم ايمني بدن گردد.

علائم

هر اختلالي علائم خاص خود را دارد كه مي‌تواند مكرر و يا مزمن باشد. برخي از اين علائم عبارتند از:

    صورتي شدن چشم

    سينوزيت

    سرماخوردگي

    اسهال كودكان

    ذات‌الريه در كودكان

    عفونت‌هاي مخمر

بيماري‌هاي ناشي از اختلال سيستم ايمني بدن در كودكان

اختلال ايمني مادرزادي

ضعف سيستم ايمني مي‌تواند بر روي لنفوسيت‌هاي B، لنفوسيت‌هاي T يا فاگوسيت‌ها تأثير بگذارد.

مثال‌هايي از ضعف مادرزادي سيستم ايمني كه مي‌تواند بر روي كودكان و نوجوانان اثر بگذارد عبارت است از:

كمبود lgA شايع‌ترين اختلال سيستم ايمني بدن است. lgA يك ايمونوگلوبولين است كه

اصولاً در بزاق دهان يا ساير مايعات بدن وجود دارد و به منزله محافظي در قسمت‌هاي ورودي بدن است.

كمبود lgA اختلالي است كه طي آن بدن به ميزان مناسب آنتي‌بادي lgA توليد نمي‌كند.

افرادي كه به اين بيماري مبتلا هستند بيشتر در معرض ابتلا به انواع آلرژي‌ها، سرماخوردگي و

ساير مشكلات تنفسي هستند اما غالباً اين مشكلات خيلي جدي نمي‌شوند.

ضعف ايمني مركب شديد (SCID) نيز يك مشكل ايمني جدي است كه به دليل كمبود لنفوسيت‌هاي B و T در بدن اتفاق مي‌افتد.

در اين عارضه تقريباً مبارزه با عفونت‌ها و امراض غيرممكن مي‌شود.

سندروم دي جورج (ديسپلازي تميسي) عارضه‌اي است كه در آن كودك بدون غده تيموس متولد مي‌شود.

اين عارضه نمونه‌اي از بيماري ليمپوسيت T مادرزادي است. غده تيموس جايي است كه ليمپوسيتهاي نوع T به بلوغ مي‌رسند.

در سندرم Chediak-Higashi و بيماري مزمن granulomatous نوتروفيل‌ها قادر به انجام وظايف خود به عنوان فاگوسيت‌ها نيستند.

اختلالات ضعف سيستم ايمني اكتسابي

اين نوع ضعف ايمني معمولاً پس از يك بيماري به وجود مي‌آيد البته اين بيماري مي‌تواند نتيجه سوءتغذيه،

سوختگي و يا ساير مشكلات سلامتي نيز باشد. برخي از داروها نيز باعث ايجاد اختلال در

سيستم ايمني فرد مي‌شوند. ضعف ايمني ثانويه يا اكتسابي شامل موارد زير مي‌گردد:

ايدز (ويروس ضعف ايمني انساني): ايدز نوعي بيماري است كه باعث مي‌شود سيستم ايمني

بدن آرام‌آرام و به طور يكنواخت از بين برود. اين بيماري توسط HIV كه نوعي ويروس است

كه باعث از بين رفتن برخي از لنفوسيت‌ها با نام سلول‌هاي كمك كننده T مي‌شود به وجود مي‌آيد.

سيستم ايمني بدون سلول‌هاي كمك كننده T، نمي‌تواند از بدن در مقابل ارگانيسم‌هايي كه

باعث ايجاد عفونت و بيماري‌هاي خطرناك در بدن مي‌شود محافظت كند.

اين ويروس در نوزادان توسط مادر هنگامي‌كه در درون رحم مادر هستند، در حين زايمان و يا در دوران شيردهي منتقل مي‌شود.

گاهي ضعف سيستم ايمني توسط داروها به وجود مي‌آيد: برخي داروها سيستم ايمني بدن انسان را سركوب مي‌كنند.

يكي از نقايص شيمي‌درماني كه در درمان سرطان استفاده مي‌شود اين است كه اين داروها نه تنها به سلول‌هاي سرطاني حمله مي‌كند

بلكه به ساير سلول‌هاي در حال رشد بدن و سلول‌هاي سالم مانند سلول‌هايي كه در مغز استخوان هستند و

يا ساير قسمت‌هاي سيستم ايمني بدن حمله مي‌كند.

علاوه بر بيماران سرطاني، افرادي كه به بيماري‌هاي خود ايمني مبتلا هستند يا كساني كه

پيوند عضو انجام داده‌اند نيز نياز به داروهاي سركوب كننده سيستم ايمني دارند.

اين داروها قدرت سيستم ايمني در مقابله با عفونت‌ها و بيماري‌ها را تضعيف كرده و مي‌تواند باعث ايجاد اختلالات ضعف سيستم ايمني ثانويه در فرد گردند.